اظهار نامه ابزار قانونی برای بیان مطالبات می باشد

اظهار نامه چیست؟

مطابق با ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی اظهارنامه نوشته‌ ای است که مطابق مقررات قانونی تنظیم می‌شود و یکی از راه‌ های رسمی مطالبه‌ حق به شمار می‌رود. به عبارت دیگر، ارسال اظهارنامه مقدمه‌ ای است برای مطالبه‌ حقوقبه علاوه، به وسیله‌ اظهارنامه نه تنها مطالبه‌ رسمی حق امکان‌پذیر است، بلکه می‌ توان توسط اظهارنامه آمادگی تسلیم هر چیزی، اعم از مال، وجه و سند را به مخاطب اعلام کرد. بنابراین، می توان گفت اظهارنامه سندی عادی است که به طور رسمی به شخص دیگری ابلاغ می‌شود. به همین دلیل محتوای آن یک سند عادی محسوب می‌شود اما شیوه‌ اطلاع رسانی به دیگری رسمی خواهد بود تا از این طریق بتوان ثابت کرد مطلبی را به دیگری اطلاع دادیم یا چیزی را تسلیم او کرده‌ ایم.

از سوی دیگر، مطابق با قانون آیین دادسی مدنی: «هرکس می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله‌ اظهارنامه از دیگری مطالبه نماید، مشروط بر این که موعد مطالبه رسیده باشد. به طور کلی هر کس حق دارد اظهاراتی که را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است و بخواهد به طور رسمی به وی برساند، ضمن اظهارنامه به طرف ابلاغ نماید. اظهارنامه توسط اداره‌ی ثبت اسناد و املاک کشور یا دفاتر دادگاه‌ ها ابلاغ می‌شود. اداره‌ی ثبت اسناد و دفتر دادگاه‌ ها می‌توانند از ابلاغ اظهارنامه‌ هایی که حاوی مطالب خلاف اخلاق و خارج از نزاکت باشد، خودداری نمایند.»

اظهارنامه شامل چه مواردی می شود؟

فرم اظهارنامه شامل بخش ها و مواردی است که باید به صورت صحیح تکمیل شوند. این بخش ها عبارت اند از:

مشخصات و اقامتگاه اظهارکننده: اظهارکننده (کسی که اظهارنامه را می‌فرستد) مشخصات خود شامل نام، نام خانوادگی و نشانی را قید می‌کند.

موضوع اظهارنامه: عنوان مطلبی است که در متن اظهارنامه و قسمت خلاصه اظهارات شرح داده می‌شود.

مشخصات و اقامتگاه مخاطب: نام، نام خانوادگی و نشانی طرف خطاب اظهارکننده نوشته می‌شود.

خلاصه اظهارات: آنچه مورد نظر اظهارکننده است و می‌خواهد به طرف دیگر ابلاغ کند، تشریح کرده و توضیح می‌دهد.

خلاصه جواب: در این قسمت دریافت‌کننده‌ی اظهارنامه، به اظهارات فرستنده پاسخ می‌دهد.

لازم به ذکر است که اظهارنامه قانونی در سه نسخه تهیه می‌شود؛ یک نسخه در دادگستری بایگانی می‌شود، نسخه دوم به طرف مقابل ابلاغ می‌شود و نسخه سوم به همراه نتیجه ابلاغ یا پاسخ طرف مقابل به اظهارکننده اعاده می‌شود.

اظهارنامه چگونه تنظیم می‌شود؟

مطابق ماده ۱۵۶ ‌قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی، «هرکس می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به‌ وسیله اظهارنامه از دیگری مطالبه نماید، مشروط براین که موعد مطالبه‌ رسیده باشد.»

به‌ طور کلی هرکس حق دارد اظهاراتی را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است به‌ طور رسمی از طریق ابلاغ اظهارنامه به‌ اطلاع وی برساند. به این منظور ضمن تهیه فرم اظهارنامه آن را به شکل صحیح تکمیل نمود.

بنابراین، در تنظیم اظهارنامه اصولی باید مدنظر قرار گیرد که از مهمترین آنها می تولن به موارد زیر اشاره کرد:

تا حد امکان تلاش شود الفاظ و عبارات ذکر شده در متن اظهارنامه کوتاه، مختصر، شفاف و بدون ابهام، دقیق و با آگاهی کامل از مفاهیم آنها باشد.

در تنظیم اظهارنامه از درج مطالب خارج از نزاکت و استعمال الفاظ رکیک و یا عباراتی که می‌تواند افترا (یعنی نسبت دادن جرمی به دیگری) یا نشر اکاذیب تلقی شود، پرهیز شود عدم رعایت این نکته ممکن است موجب عدم پذیرش یا عدم ارسال اظهارنامه‌ از سوی مرجع ارسال کننده شود.

چنانچه همراه اظهارنامه چیزی ارسال شده باشد، حتما در متن تنظیمی به آن مورد، محل نگهداری، شماره یا مشخصات ظاهری آن اسناد، قراردادها، چک و … اشاره شود.

همچنین لازم است متن تنظیمی را قبل از مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضائی آماده کنید تا فرصت کافی برای تنظیم دقیق آن در اختیار داشته باشید.

اظهارنامه چگونه ارسال می‌شود؟

پس از تنظیم اظهارنامه جهت ارسال تمبر بر روی آن الصاق و آن را برای ابلاغ به مخاطب از طریق دفاتر خدمات قضایی ارسال می گردد.

پس از تحویل اظهارنامه در سه نسخه به مرجع فوق‌الذکر، ابلاغ اظهارنامه از طریق اداره ابلاغ مرجع قضایی مورد نظر صورت می‌گیرد به این ترتیب که یک نسخه از آن به مخاطب اظهارنامه تحویل می‌شود. نسخه دیگر اظهارنامه در دفتر شعبه قضایی بایگانی می‌شود

چگونه می توان به اظهارنامه پاسخ داد؟

مخاطب اظهارنامه الزام و تکلیفی به پاسخ‌ دادن به آن ندارد و مهلتی نیز برای پاسخ مخاطب از سوی قانونگذار تعیین نشده است. با این حال چنانچه تمایل به پاسخ دادن وجود داشته باشد، باید توجه داشت که اظهارات ممکن است به‌ عنوان اقرار در دعوی بر علیه خود فرد مورد استناد قرار گیرد. بنابراین بهتر است بدون عجله و حتی‌المقدور پس از مشورت با یک وکیل دادگستری پاسخ  اظهار شود.

در آخر باید یادآوری کرد که در این موارد اظهارنامه را میتوان ارسال کرد:

1-دریافت وجه نقد

2- دریافت سند (سند مالکیت – لاشه چک و….)

3- مودی مالیاتی برای پرداخت مالیات

4- تقاضای انجام کار و  حل و فصل اختلافات اشخاص حقیقی از سازمان های دولتی

5- معرفی داور به سازمان ها و یا خوانده طرف دعوی

6- انجام تعهدات از طرف قرارداد

7- در هر مواردی اشخاص حقیقی و حقوقی می توانند برای مطالبه خواسته خود ابتدا اظهارنامه ارسال کنند و نهایت اگر پاسخ دریافت نکردند دعوی خود را در مراجع قضایی مطرح نمایند.